De opdracht
Samen met Max Donker en Tycho kamps heb ik voor KP 3 een onderzoek project gedaan voor RVO (Rijksdienst voor Ondernemend Nederland). RVO heeft vanuit het ministerie van economische zaken en klimaat de opdracht gekregen om een onderzoek naar SAF (Sustainable Aviation Fuel) te doen. Voor ons de opdracht om een oriënterend onderzoek naar eSAF (SAF gemaakt uit waterstof en CO2) te doen.
Het onderzoek
We begonnen dit onderzoek met het opstellen van onze hoofdvraag en deelvragen. Hoofdvraag: In hoeverre kan waterstof een rol spelen in de transitie naar SAF? We zijn voor dit onderzoek in gesprek gegaan met verschillende experts op dit gebied. We hebben een interview afgenomen met iemand van het Havenbedrijf van Rotterdam en iemand van SkyNRG (een startup die zich bezig houdt met het produceren van eSAF). Aanvullend op de informatie die we hiermee vergaart hebben hebben wij nog literatuur onderzoek gedaan. Zo hebben wij bijvoorbeeld patenten en papers gelezen over de productieketen van eSAF en hebben we de ReFuelEU regelgeving gelezen.
Het eindproduct
We hebben ons onderzoek opgedeeld in 7 verschillende deelvragen:
- Wat is de verduurzamingsuitdaging waar de luchtvaartsector voor staat?
- Wat is SAF en hoe ziet de productieketen van eSAF eruit?
- Wat zijn de huidige productietechnieken van eSAF eruit en hoe ontwikkelen die zich nu en in de komende 10 jaar?
- Wie zijn de belangrijkste actoren op het gebied van eSAF in Nederland en internationaal en wat is de rol die zij kunnen/zullen vervullen in deze keten?
- Hoe zien de mogelijkheden eruit om eSAF grootschalig te gaan produceren?
- Waar vinden de grote investeringen plaats om eSAF te gaan produceren?
- Wat zij de verwachtingen qua prijs in vergelijking met traditionele fossiele brandstoffen?
- Wat is de huidige regelgeving vanuit overheden?
In ons eindverslag hebben we ieder van deze vragen uitgebreid beantwoord. Hieruit is gebleken dat er vier belangrijke problemen overkomen moeten worden om eSAF voor 2030 op grote schaal te gaan produceren. Dat is namelijk het jaar dat de EU een minimum eis stelt aan het bijmengen van eSAF in traditionele kerosine uit aardolie. Deze vier punten zijn:
- het grootschalig gebruik van de productietechniek van eSAF
- de kosten van de productie van eSAF
- de kosten van waterstof (een van de grondstoffen voor eSAF)
- investeringen die nu nodig zijn om de eerste fabrieken te bouwen
verder hebben we een infographic gemaakt om de productieketen te visualiseren. We hebben we ons eindverslag uiteindelijk gepresenteerd bij RVO aan de hand van een PowerPoint.
